در دنیای امروز، دیگر نمی‌توان از رسانه‌ها فاصله گرفت و به شیوه‌ای جزیره‌ای و منفعل زندگی کرد. گوشی‌های هوشمند، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های دیداری و شنیداری به‌گونه‌ای در زندگی ما تنیده‌اند که لحظه‌ای دور شدن از آن‌ها گاه مساوی با جا ماندن از زندگی روزمره است. در چنین فضایی، یادگیری سواد رسانه نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است؛ ضرورتی که غفلت از آن می‌تواند ما را از درک واقعیت‌ها دور کند و در دام فریب‌ها، شایعات و جنگ نرم رسانه‌ای گرفتار سازد.
سواد رسانه‌ای به زبان ساده یعنی توانایی تحلیل، ارزیابی و درک پیام‌هایی که از طریق رسانه‌ها دریافت می‌کنیم. این مهارت به ما کمک می‌کند تا بتوانیم در برابر حجم عظیم اطلاعاتی که هر روز و هر لحظه با آن مواجه هستیم، مقاوم و آگاه عمل کنیم؛ نه اینکه صرفاً دریافت‌کننده منفعل اخبار، تصاویر، فیلم‌ها و تحلیل‌هایی باشیم که بعضاً با هدف هدایت ذهنی، تحریف واقعیت یا جهت‌دهی سیاسی و فرهنگی ساخته و پرداخته می‌شوند.
در مقام مدیر یک رسانه محلی و مردمی، تجربه‌ام نشان داده که نبود سواد رسانه‌ای، بستر اصلی شیوع شایعات، نشر اخبار نادرست و حتی شکل‌گیری بحران‌های اجتماعی است. در شرایطی که دشمنان این ملت، سرمایه‌گذاری سنگینی بر روی رسانه‌ها و جنگ شناختی کرده‌اند، بی‌توجهی به سواد رسانه‌ای همانند رها کردن ذهن و احساسات خود در اختیار دیگران است.
دشمن امروز با سلاح رسانه، حقیقت را وارونه جلوه می‌دهد، امید را تضعیف می‌کند، اعتماد عمومی را نشانه می‌گیرد و از دل هر حادثه‌ای، یک جنگ روانی می‌سازد.
یادگیری سواد رسانه‌ای یعنی اینکه بدانیم هر رسانه‌ای بر اساس اهداف، سیاست‌ها و منافع خاصی محتوا تولید می‌کند. یعنی اینکه بتوانیم منبع خبر را بشناسیم، به اعتبار و صحت محتوا شک کنیم و درستی آن را بررسی کنیم. یعنی اینکه در دام تیترهای احساسی، تصاویر گمراه‌کننده و روایت‌های ناقص نیفتیم. یعنی اینکه بتوانیم روایت‌های درست را از غلط تشخیص دهیم و از حقیقت دفاع کنیم.
یادگیری سواد رسانه‌ای مخصوص قشر خاصی نیست. همه ما، از کودک و نوجوان تا بزرگسال، از دانش‌آموز و دانشجو تا کارمند و کارگر، از معلم و استاد تا پدر و مادر، باید سواد رسانه‌ای را بیاموزیم. چون همه ما مخاطب رسانه‌ها هستیم و همه ما ممکن است در نقش بازنشرکننده اطلاعات نادرست قرار بگیریم؛ چه در جمع دوستانه و خانوادگی، چه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی.
پایگاه خبری تحلیلی آذرباخیش، که با رسالت روشنگری، شفاف‌سازی و تقویت بینش عمومی در شهرستان خوی فعالیت می‌کند، همواره کوشیده است تا در کنار اطلاع‌رسانی دقیق و مسئولانه، نقش آموزشی خود در حوزه سواد رسانه‌ای را نیز ایفا کند. ما معتقدیم رسانه نه‌تنها باید خوراک فکری درست به مخاطب بدهد، بلکه باید به مخاطب یاد بدهد که چگونه فکر کند، چگونه تحلیل کند و چگونه فریب نخورد.
در همین راستا، تولید محتواهای آموزشی، برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های تخصصی، انتشار یادداشت‌های تحلیلی و معرفی منابع مفید در حوزه رسانه، بخشی از برنامه‌های ما برای ارتقای سطح سواد رسانه‌ای مردم عزیز شهرستان خوی است. ما بر این باوریم که جامعه‌ای با سواد رسانه‌ای بالا، جامعه‌ای آگاه، مطالبه‌گر و مقاوم خواهد بود.
در پایان باید گفت که سواد رسانه‌ای، تنها ابزار دفاع فردی نیست؛ بلکه یک ضرورت اجتماعی و ملی است. در عصر «اطلاعات مسموم» و «داده‌های سفارشی»، ما نیازمند نسلی هستیم که بتواند حقیقت را از تحریف تشخیص دهد، در برابر عملیات روانی ایستادگی کند و نقش خود را در جنگ نرم به‌درستی ایفا نماید.
بیایید یادگیری سواد رسانه‌ای را از خودمان، خانواده‌مان، فرزندانمان و اطرافیانمان آغاز کنیم. آذرباخیش در این مسیر کنار شماست.
نویسنده: هادی عباسپور | مدیرمسئول پایگاه خبری تحلیلی آذرباخیش
